Grote Brandnetel – Urtica dioicia - Biologisch
- Nederlandse naam: Grote Brandnetel
- Volksnamen: Netel, Netelkruid, Nestel, Netsel, Bengelkruid, Dondernetel, Tengel, Broeinetel, Bengelkruid, Duivelskruid, Duivelsvoorschoot, Gemene Netel, Hoendernetel, Roomse Netel, Tingels.
- Botanische naam: Urtica dioicia
- Plantdeel: Bladeren (Folia)
- Herkomst:
Let op!
Het gebruik van brandnetel wordt afgeraden tijdens zwangerschap, bij het geven van borstvoeding en bij kinderen onder de 12 jaar, vanwege de effecten op het androgeen en het oestrogeen metabolisme.
Brandnetel is een diureticum en kan de werking van plaspillen verhevigen. Brandnetel heeft tevens een urinezuurafdrijvende werking. Voorzichtigheid is dus geboden bij nierdysfunctie.
Omdat brandnetel de bloeddruk en bloedsuikerspiegel kan verlagen moet men opletten als men daar medicijnen voor neemt; de middelen kunnen elkaar versterken.
Brandnetel bevat veel vitamine K1. Deze vitamine heeft een positief effect op bloedstolling. Let daarom op met bloedverdunners.
Er kunnen lichte maag-darm problemen optreden of allergische huidreacties.
Grote Brandnetel - Urtica dioica
De geslachtsnaam 'Urtica' is afgeleid van het Latijnse 'uro', wat 'ik brand' betekent. De soortnaam 'dioica' is samengesteld uit de Griekse woorden 'di' wat staat voor 'twee', 'oecos' staat voor 'verblijf' of 'huis', dus 'tweehuizig'.
De naam Netel, zou zijn afgeleid van het woord 'Noedl', wat 'naald' betekent, een verwijzing naar de stekende brandharen. Maar de vezels van het kruid werden (en worden) ook gebruikt om textiel mee te vervaardigen, voordat Vlas algemeen in gebruik kwam. 'Net' is dan de passieve vorm van 'ne' een term bekend in de meeste Indo-Europese talen, die verwijst naar spinnen of naaien.
De Brandnetel groeit vooral in de gematigde streken van Europa, Afrika, Australië, Noord- en Zuid Amerika en Azië. De plant komt voor in bossen, op kapvlakten, op ruigten, bij gebouwen, in bermen, heggen en tuinen, op composthopen en langs akkerranden.
De Grote Brandnetel is een vaste plant die wel tot 150 cm (soms zelfs 250 cm!) hoog kan worden met een rechtop staande vierkante stengel. De Grote Brandnetel is tweehuizig, er zijn dus aparte mannelijke en vrouwelijke planten. De Grote Brandnetel is een pioniersplant en houdt van arme grond. Hij houdt van een grond die rijk is aan nitraten en organische meststoffen. Ze hebben een vrijwel onuitroeibaar ondergronds wortelgestel. De wortels van de plant maken de grond los en reinigen de aarde, vervuiling wordt omgezet in mineralen.
De bloemen zitten in trossen. Na de bevruchting gaan ze bij de vrouwelijke bloemen hangen, deze trossen zijn 2 tot 5 cm lang. De individuele bloemen zijn groen en onopvallend. De bloeiwijzen van de mannelijke bloemen staan opwaarts of opzij gericht na de stuifmeelafgifte. De bloeitijd is van juni tot september. Het blad is groot, stevig en ondiep ingezaagd. De vruchten (zaadjes) zijn kleine nootjes die omsloten worden door gedroogde kelkbladen.
De Grote Brandnetel is de waardplant voor de Atalanta, Kleine Vos en de Dagpauwoog.
De planten zijn bedekt met brandharen, de zogenaamde netels, op zowel blad als stengel. Het netelmechanisme van de Brandnetels is eenvoudig … als je de plant aanraakt breken de punten van de brandharen af waardoor een zuur vrijkomt dat de brandende pijn en de jeukende bulten veroorzaakt. Als je in aanraking bent gekomen met de brandharen kan je een aantal kruiden gebruiken om de pijn en jeuk te verlichten. Bijvoorbeeld: Zuring, Weegbree (Grote en Smalle), Salie, Rozemarijn, alle Muntsoorten, klein hoefblad en hondsdraf. (kneus het blad en wrijf er mee over de aangedane plek).
In de Brandnetelfamilie (Urticaceae) komen meer dan 500 Brandnetelsoorten voor, verspreidt over de hele wereld, sommige met heel vervelende brandharen.
Inhoudsstoffen
Brandnetel zit vol met waardevolle mineralen, vitaminen en nog veel meer gezonde inhoudsstoffen. Bijvoorbeeld tannines (goed voor huid en haar) en verschillende enzymen. De te gebruiken delen van de brandnetel zijn zowel de bovengrondse (bladeren en stengels) als de ondergrondse delen (wortels).
Brandnetelbladeren bevatten ongeveer net zo veel vitamine C en beta-caroteen als spinazie en andere groene groente. Het is een groente met dezelfde hoeveelheid eiwitten (enzymen) als vlees.
In Brandnetel vind je ook: serotonine, fosfor, mangaan. arotine, glucokinine. Bitterstoffen (bevorderen de spijsvertering), saponinen, vetten (vooral in de zaadjes), koolhydraten (sachariden), eiwitten (enzymen). Het is zeer rijk aan mineralen waaronder kalium (voor de vochthuishouding), magnesium, koper, silicium, chroom en zink.
Het vocht van de brandharen bevat netelgif (dat nog niet geheel onderzocht is), histamine, lecithinen en mierenzuur (een grote reiniger).
Brandnetelwortel bevat polysacchariden met immunomodulerende en zwakke anti-inflammatoire effecten.
De bladeren bevatten onder andere veel chlorofyl (bladgroenkorrels), xantofyl, vitaminen (A, B1, B2, B4 (choline), B5, B11 (foiliumzuur), C, E, K1), carotenen, enzymen, glucokinine, mineralen (o.a. boor. silicium, ijzer, calcium, kaliumzouten, magnesium), tannines, fenolzuur en flavonoïden (quercetine, rutine en kaempferol). De bladeren bevatten ook beta-sitosterol, zwavel en nitraten.
Geschiedenis
De Grote Brandnetel is al heel lang in gebruik als voedselgewas en geneeskruid. Brandnetels werden in de klassieke kruidengeneeskunde op waarde geschat.
Hippocrates (460-377 v.o.j.) schreef al over de diuretische (vochtuitdrijvende) eigenschappen van de Brandnetel en ook dat het een zeer voedzame groente was.
Theophrastus (ca. 372- ca. 305 v.o.j.) gaf al de raad om de bladeren van de Brandnetel te eten bij bepaalde kwalen. Dioscorides beval de netel aan tegen alle ongemakken, zoals kankerachtige verzweringen, verrekkingen, hondenbeten etc.
Plinius de Oudere, schrijft hetzelfde over de plant en noemt Olijfolie als middel tegen de jeuk veroorzaakt door de brandharen. Plinius de Oudere schreef ook dat de plant voor velen een heilige plant was, die gegeten wordt om een heel jaar gezond te blijven.
Brandnetels moeten volgens oude gebruiken bij voorkeur op bepaalde dagen geplukt worden zoals het Germaanse Joelfeest, het Lentefeest, het Midzomerfeest etc.
De Romeinen gebruikten de plant vroeger om zich warm te houden. Ze wreven hun ledematen in met brandnetels of ze weekten fijngemaakte brandnetel in olie en smeerden zich met deze olie in. Als ze last hadden van reuma geselden ze de gekwelde lichaamsdelen met de verse brandnetels.
De antieke Romeinen gebruikten de plant als geneesmiddel tegen verrekkingen, en bij hondenbeten en giftige beten van dieren. Verder werd het kruid algemeen gebruikt bij verkoudheid, gezwellen en zweren. Brandnetelzaad werd veel gebruikt in middelen tegen vergiftiging door Dollekervel en Bilzekruid, schimmels en kwikzilver. Brandnetelwortels werden gebruikt bij jicht en andere gewrichtsaandoeningen.
Romeinse soldaten wreven zich in met netels als ze het in de door hen veroverde noordelijke streken koud hadden. Dit is niet zo gek, want de in de Brandnetels aanwezige inhoudstof histamine zet de bloedvaten open. De Romeinse netel (U. pilulifera) komt nog altijd voor bij Romeinse ruines in Noord Europa. Ook werd brandnetel gebruikt tegen verkoudheden; de plant is tamelijk rijk aan vitamine C. Jonge planten werden in het voorjaar als groente gegeten.
Overigens gelden Brandnetels al sinds antieke tijden als een afrodisiacum. De Romeinen streken bijvoorbeeld Brandnetels over de vulva van zogenaamd ‘frigide’ vrouwen.
Verder werd het kruid algemeen gebruikt bij verkoudheid, gezwellen en zweren.
In de Middeleeuwen werd de brandnetel gebruikt in voorjaarskuren. Hildegard von Bingen (1098-1179) schreef een afrodisiërende werking toe aan de brandnetel vanwege het netelvuur. De brandnetel speelde door de eeuwen heen een grote rol in liefdesdrankjes en rituelen. Hildegard von Bingen had een hoge dunk van de Brandnetel. Zij schreef dat gekookte jonge, verse netels een nuttig maal zijn voor de mens omdat ze de maag reinigen en een teveel aan slijm verwijderen.
Dodoëns (1517-1585) beschreef de vochtafdrijvende, menstruatiebevorderende werking. Dodoens schreef de Brandnetel bij tal van kwalen voor. Bijvoorbeeld ook bij een moeilijke stoelgang, zwellingen aan de huig, de beet van dolle honden, kankerachtige zweren etc.
In de Middeleeuwen werd brandnetel gebruikt tegen reumatische klachten. Brandnetel was een ingrediënt van liefdesdranken; netelvuur werd vergeleken met liefdesvuur.
In de 17e eeuw werd brandnetel, net als bij de Oude Grieken, gebruikt als diureticum, ook werd het voorgeschreven om de menstruatie te stimuleren, het zou werkzaam zijn om zwellingen tegen te gaan en het zou bloedstelpende werking hebben bij bijvoorbeeld neusbloedingen.
In 1835 ontdekte de Zwitserse kruidengeneeskundige Alfred Vogel, na een bezoek aan Native Americans, dat brandnetel zijn patiënten genas van scheurbuik. De Oude Grieken kenden de ziekte “scheurbuik” niet maar gebruikten brandnetel al als middel tegen verkoudheid (veel vitamine C). Alfred Vogel adviseert brandnetel tegen voorjaarsmoeheid, bloedarmoede en huiduitslag.
Textiel en papier
Brandnetelvezels werden tot in de 19de eeuw gebruikt om textiel van te maken, het zogenaamde neteldoek. Neteldoek is zeer sterk en duurzaam en vergelijkbaar met linnen of hennepvezels. In Nederland gebeurde dat vooral in Friesland. Textiel kan gemaakt worden van allerlei planten, maar waarschijnlijk is brandnetel een van de eerste planten geweest. De brandnetels waren al voorhanden voordat de prehistorische mensen gewassen gingen verbouwen op hun akkers, zoals vlas (waar linnen van gemaakt kan worden). Voor textiel is de Grote Brandnetel het meest geschikt vanwege de langere vezels. Brandnetel kan op dezelfde manier als vlas tot touw of stof worden verwerkt. De plant werd ook gebruikt bij de productie van papier.
Huis & Tuin
De wortels kunnen worden gebruikt als natuurlijke verfstof. Ze leveren een donkergrijsgroene kleur bij wol en kleurt zijde roomkleurig in een verfbad met aluin als fixeermiddel.
Brandnetelgier voor sterkere planten:
- 1 kg verse brandnetelbladeren
- 2 eetlepels vollersaarde of talkpoeder
- 10 liter koud water
Hak de brandnetelbladeren fijn en doe ze in een emmer. Voeg de vollersaarde of talkpoeder toe en giet het water erbij. Roer het mengsel 1 x per dag om. Na 3 dagen moet het gaan gisten. De vloeibare mest of gier is na 10 dagen klaar voor gebruik, het wordt donkerder en de vaste stoffen zijn naar de bodem gezakt. Giet de vloeistof door een fijne zeef in plastic flessen die u afsluit.
Verdun de brandnetelgier met water (1:10) en giet het op de aarde rond de planten of sproei het op de bladeren. Doe dit om de 2 weken en extra als het heeft geregend. Het is een versterkend middel voor uw planten, dat ze minder gevoelig maakt voor ziekten en plagen.
Gebruik het o.a. bij: Kop- en wortelrot, zwarteluis, pelargoniumroest, koolvlieg, selderijvlieg, didymella-kanker.
Als je er ook nog Boerenwormkruid aan toevoegt kan je het ook gebruiken bij aaltjes.
Brandnetelblad bevordert de leg bij kippen.
Magische toepassing
- Geslacht: Mannelijk
- Planeet: Mars
- Element: Vuur
- Goden/Godinnen: Thor/Donar
- Krachten: Exorcisme, Bescherming, Genezen, Lust
Bij de Germanen was de Brandnetel gewijd aan Thor/Donar, de God van de Donder, Vruchtbaarheid en Huwelijk, maar ook van de Oorlog (Mars).
De beschermende krachten van de Brandnetel worden reeds lang gebruikt in de magie. Om een vloek te verwijderen en terug te sturen … vul een stoffen popje met Brandnetel of draag wat met je mee in je zak. Je kunt een huis vrijwaarden van het kwaad door rond het huis Brandnetel te strooien. Je kan het ook in het vuur gooien om gevaar af te weren. Of draag het in een amulet om negatieve energieën ver weg te houden.
Een pot met versgeplukte Brandnetel onder een ziekbed zal bijdragen aan een spoedige genezing van de zieke.
Planten met brandharen, stekels en doornen, hebben altijd een belangrijke rol gespeeld en werden als antidemonisch middel beschouwt. Dit gold ook voor de brandnetel. Vaak werd deze plant aan stallen en huizen gehangen om ze te beschermen tegen het kwaad.
In Nederland werd op het Zaanse Luilakfeest de ‘luilak’ met een bos Brandnetels geslagen of hing men een bos Brandnetels aan de deurklink. In andere plaatsen zette men de ‘luilak’ een Brandnetelkroon op het hoofd.
Ook werd de Brandnetel gebruikt om voorspellingen te doen. De urine van een zieke werd bijvoorbeeld over Brandnetels gegoten of er werden Brandnetels onder het ziekbed gelegd. Bleven de planten fris dan zou de zieke het overleven, als het kruid verwelkte dan zou de zieke sterven.
Ook werd de Brandnetel gebruikt om de controleren of een meisje nog maagd was, men liet haar urineren over een bos Brandnetels, als de plant verdorde, was het meisje geen maagd meer.
In het sprookje van Hans Christian Andersen, weeft de prinses in het sprookje “De Prinses en de Elf Zwanen’ mantels van Netelvezels.
Culinaire toepassing
In de lente en vroege zomer zijn er volop jonge brandneteltoppen in bermen en natuurgebieden te vinden. Deze jonge toppen zijn nog zacht, weinig houterig en het meest geschikt om als groente te gebruiken. Brandnetel is een lekkere wilde groente en kan worden bereid als spinazie.
Om de brandharen te verwijderen kan het blad met een deegroller worden gerold of 3 seconden worden geblancheerd.
De zaden geven een gerecht een notige smaak, zowel geroosterd als gedroogd. In een kruidenkaas zijn de groene zaden (zomer) en rijpere zaden (herfst) te verwerken. In salades zijn de bloemknoppen van juni tot begin juli te verwerken.
Brandnetelbladeren kunnen als natuurlijk stremsel worden gebruikt in kazen: blancheer de bladeren en zet de bladeren in zout – klaar voor gebruik.
In de keuken kunnen we Brandnetel gebruiken net als alle andere groenten, in salades, soepen, pureeën, tortilla of smoothies en natuurlijk als infusie (thee). De geur van brandnetels is te vergelijken met spinazie wanneer het gekookt wordt.
Laat voor je kopje brandnetelthee (infusie) brandnetelbladeren in de zon drogen. Gewone thee kun je zetten met een eetlepel (ongeveer 2 gram) gedroogde bladeren op 250 ml water. Gebruik geen kokend water, maar laat het even een beetje afkoelen. Laat vijf tot tien minuten trekken. Drink twee tot drie keer per dag een kopje brandnetelthee. Even een kopje dagelijkse infusie ter bestrijding en voorkoming van ziektes veroorzaakt door virussen en bacteriën.
Recept brandnetelsoep (4 personen):
- 400 gram verse jonge brandneteltoppen
- 50 gram boter
- 900 ml bouillon
- 1 ui
- 2 aardappelen
- 1 teentje knoflook
- 1dl room
- peper & zout
- olijfolie
Snipper de ui en pers de knoflook. Schil de aardappelen en snij ze in stukjes. Snijd de brandneteltoppen klein (met handschoenen!). Fruit de ui en knoflook in een beetje olijfolie en voeg de brandneteltoppen, aardappel en bouillon toe en laat ca.20 minuten koken tot de aardappelen gaar zijn. Pureer de soep met een staafmixer. Voeg de room toe en breng op smaak met peper en zout.
Brandnetelgemberbier
Voor ongeveer 10 glazen neem je 125 gram verse gemberwortel die grofgesneden is; 8.5 dl water; 4 eetlepels poedersuiker; 2 eetlepels gedroogde brandnetels; 1 theelepel geraspte sinaasappelschil; 1 kaneelstokje; 15 eetlepels wisky; ijsblokjes; kan; koelkast; zeef.
Pureer de gemberwortel met 1.25 dl water, los de suiker op in een pan met 1.25 dl water. Doe alle ingredienten samen in een schenkkan of pot met deksel. Roer alles goed door en laat het geheel 24 uur trekken. Zeef en zet het weg in de koelkast om daar in een uur ijskoud te worden. Voeg ijsblokjes bij het opdienen met alcohol. Voeg per glas anderhalve eetlepel wisky toe.
Geneeskrachtige toepassing
Brandnetel is een zeer groot constitutiekruid, werkt op het hele lichaam, op alle organen als reiniger en versterker. Goed kruid bij een afvalpoging. Verder bij elke kwaal die baat heeft bij een toevoeging van mineralen.
Brandnetelzalf
Verzadig au-bain-marie gesmolten kokosolie/bijenwas met jonge toppen van Brandnetel. Minstens 24 uur laten trekken, zeven en in een glazen pot doen. Bij Psoriasis, Reumatische pijnlijke plekken, als Trekzalf op vuile wonden en bij Brandwonden en Insectenbeten. De zalf kan ook gebruikt worden bij Steenpuisten, maar dan eerst Calendulazalf er op.
Tonicum – Recept
Een sterk tonicum maak je als volgt: zet het als infusie maar laat vijf tot tien uur trekken (ipv 5 tot 10 minuten). Het tonicum bevat dan ongeveer 500 miligram calcium, een infusie bevat van diezelfde stof dan 50 miligram. Dit geldt ook voor de andere mineralen. Een tonicum makenloont dus echt de moeite. Voor een tonicum neem je twee en een halve eetlepel gedroogd kruid en een halve liter kokend water. Eenmaal afgekoeld mag je het niet meer verwarmen. Zeef en bewaar niet langer dan 24 uur in de koelkast. Drink per dag een kwart tot een halve liter maximaal. Een wortelaftreksel neem je een keer per dag twee deciliter. Afhankelijk van je reactie kun je dus nu kiezen voor de lichte infusie of een zwaarder tonicum.
Reuma
Door de ontstekingswerende, pijnstillende werking en antireumatische eigenschappen werkt het ondersteunend bij reumatische aandoeningen. Er is bewijs dat zowel inwendig als uitwendig gebruik van brandnetelextract, waarschijnlijk als gevolg van de rijke bron aan silicium, de symptomen van pijn bij patiënten met osteoartritis kan verminderen.
De ontgiftende, vochtafdrijvende, stimulering van de bloedtoevoer en versoepeling van de gewrichten maakt dit kruid geschikt voor reumatische klachten en artritis. Ook bij jicht (sap en thee) en gewrichtsontsteking (sap en thee).
Recept – Thee bij artritis
Drie theelepels Brandnetelblad op een kopje kokend water. Na vijf minuten zeven en gezoet met wat honing drinken. Drie kopjes per dag.
Bloed
Reinigend en stimulerend, opbouwend bij bloedarmoede, betere doorbloeding van de gewrichten, bij het opruimen van gifstoffen in het bloed. Ook goed bij inwendige bloedingen en aambeien. Verder bij hypertensie (hoge bloeddruk). Vanwege de stimulering van bloedaanmaak is het geschikt bij bloedingen en wat zwaardere menstruatie. Het kan bloedingen of ernstige wonden minder hevig maken. Bevorderd bloedstolling (vitamine K1); bevorderd aanmaak rodebloedlichamen (ijzer), samentrekkend, bloedstelpend, helpt bij anemie (bloedarmoede door ijzertekort).
Recept – Onzuiver bloed
50 gr Brandnetelblad en -twijgen koken in 1½ liter water, tot een liter laten inkoken, filtreren en in een fles bewaren. Twee of drie glaasjes per dag. Een bloedreiniging kan worden gedaan op basis van het nemen van een maand, twee dagelijkse brandnetelinfusies, dit vergemakkelijkt ook de bloedvorming. Deze therapie is aan te bevelen in het voorjaar en najaar.
Huid
Mensen die snel huiduitslag krijgen door allergische reacties op voedsel en bij allerlei andere huidaandoeningen zoals nat en droge eczeem en is ondersteunend bij psoriasis. Verder bij zweren en brandwonden, netelroos en acne.
Diabetes type 2
Brandnetel kan ingezet worden om de bloedsuikerspiegel onder controle te krijgen. Wetenschappers hebben een meta-analyse uitgevoerd met acht studies van goede kwaliteit. De 400 deelnemers aan de studies waren tussen de 41 en 57 jaar. Ze hadden allen overgewicht of obesitas. Gedurende acht tot twaalf weken gebruikten de deelnemers 1,5-10 gram brandnetel per dag.
Dit resulteerde in een significant lagere nuchtere bloedglucosespiegel. Gemiddeld daalde de nuchtere bloedsuikerspiegel met 18,01 mg/dl. Opvallend was dat het geslacht mogelijk een nog onverklaarbare rol speelt. Effecten op de HbA1c-waarde en HOMA-IR (een maat voor insulineresistentie) werden niet gevonden. Geen van de studies gaven bijwerkingen aan van het gebruik van brandnetel. Tevens werden er geen interactie met reguliere medicatie gemeld. (Bron: Natuurdiëtisten)
Luchtwegen
Brandnetel bevat quercitine wat een ontstekingsremmend en mastcelstabiliserend effect heeft. Hierdoor wordt de hoeveelheid histamine die het lichaam produceert in reactie op het allergeen, verminderd. Daardoor kan brandnetel een rol spelen bij hooikoortsklachten. Is gunstig bij allergische rhinitis, door de aanwezige van quercetine. Het vermindert histamine afgifte uit basofielen en mestcellen.
Ontgiftend in het bloed en daardoor ontstekingsremmend bij o.a. verkoudheid, bronchitis en astma.
Botopbouwend
Vanwege de hoeveelheden calcium, zink, silicium zwavel en vitaminen B wordt het gebruikt bij haaruitval, slechte haargroei, broze nagels, kraakbeenslijtage en osteoporose.
Gewrichtslijtage en botontkalking worden door het innemen van brandnetel tegengegaan.
Spieren
Bij spierkrampen (hoog gehalte mineralen).
Spijsvertering
Stimuleert de darmen en de pancreas. Ook bij diarree met veel slijmvorming. Ook zou brandnetel goed zijn voor de spijsvertering, helpen bij lever en galblaasaandoeningen, geelzucht, en bij chronische obstipatie.
Urinewegen
Brandnetel wordt ook vaak toegepast bij urinewegaandoeningen, waaronder infecties van de urinewegen en nierstenen. Verder bij goedaardige vergrote prostaat (wortel).
Haar
Haarproblemen en voor gezond haar: 200 gram Brandnetelwortel vijf minuten koken in een halve liter azijn. Het geheel laten afkoelen en filtreren. 's Avonds voor het slapen gaan de hoofdhuid ermee inmasseren. 's Ochtends het haar weer uitwassen. Dit verschillende weken achter elkaar, drie of vier keer per week.
Haarversterker: maak een infusie van brandnetelblad en paardestaart. Wrijf dit in de haren en drink de infusie. Het verminderd ook haaruitval en verzorgt een droge hoofdhuid.
Roos: 100 gr vers, mals Brandnetelblad afwegen. Wassen, in een schone doek doen en er het sap uitknijpen (handschoenen aan). Dit sap mengen met 40 gram Amandelolie. Hiermee drie maal daags de hoofdhuid masseren.
Brandnetelsiroop bij Aambeien
3 kg mals Brandnetelblad plukken en schoonmaken. Een minuut in een pan op het fornuis verwarmen. Dan de pan van het vuur nemen, de bladeren roeren en laten afkoelen, de bladeren uitpersen door een doek. Het sap wegen en hetzelfde gewicht aan honing toevoegen en er door mengen. Deze siroop wordt in kleine glaasjes gedronken, in totaal 75 ml per dag.
Aftreksel bij Rode Hond
100 gr Brandnetelblad 10 minuten laten koken in 800 ml water. filtreren en om het uur een kopje toedienen.