IJzerhard - Biologisch
- Nederlandse naam: IJzerhard
- Andere namen: Verbena, Duivengras, Hardijzer, IJzerkruid, Pleuriskruid, Ridderblad, Strooikruid, Venuskruid
- Botanische naam: Verbena officinalis
- Herkomst: Kroatië
- Plantdeel: Blad
Let op! Vermijdt IJzerhard gedurende de eerste maanden van de zwangerschap!
Eigenschappen: Geslacht: Vrouwelijk, Planeet: Venus, Element: Aarde, Goden/Godinnen: Kerridwen, Mars, Venus, Aradia, isis, Jupiter, Thor, Juno
Krachten: Liefde, Bescherming, Zuivering, Vrede, Geld, Jeugd, Kuisheid, Slaap, Genezen.
IJzerhard – Verbena officinalis
Verbena officinalis is de enige soort uit het geslacht Verbena die van nature in de Lage Landen voorkomt en alleen deze Verbena officinalis heet al van oorsprong in het nederlands IJzerhard.
Deze winterharde vaste plant uit de Verbenaceae-familie kan een hoogte van 100 cm bereiken. Ze heeft een dunne opgaande stengel welke aan de onderkant verhout. De bloeiaren beginnen in de bladoksels. De bloemen zijn zachtroze tot violet. De bloeitijd is van juni tot de eerste nachtvorst. Honingbijen bezoeken de bloemen graag. De bloeiaren zijn tenger, maar taaie en buigzaam. Ze doorstaan zware stormen. Binnen de soort kan het blad verschillende vormen aannemen en zijn behaard. De plant geurt niet en smaakt onaangenaam bitter. In Nederland is IJzerhard redelijk zeldzaam. Ze staat bij voorkeur op enigzins vochtige, voedselarme, kalkhoudende grond. Je vindt het bij muren, heggen en stenige terreinen.
IJzerhard blijft doorgroeien terwijl ze bloeit. Het is een zeer sterke plant, ondanks het frêle voorkomen. IJzerhard heeft een vierkante stengel.
De geslachtsnaam 'verbena' of 'verbenaca' is afgeleid van de naam die algemeen werd gebruikt door de Romeinen voor planten die gebruikt werden op altaren en betekent zoiets als 'heilige twijg'. De soortnaam 'officinalis' duidt op een al van oudsher bekende geneeskrachtige werking.
De Nederlandse naam IJzerhard dankt de plant aan het feit dat men haar lang heeft beschouwd als een van de beste middelen bij verwondingen door ijzeren wapens.
Historie
Al van oudsher werd IJzerhard gebruikt door mensen en komt oorspronkelijk uit het Middellandse Zeegebied. Zowel bij de Grieken als de Romeinen was IJzerhard een 'hiera botane' of 'herba sancta' (heilig kruid). Zij gaven het veel bijnamen zoals 'Tranen van Isis' of 'Tranen van Juno'. Het kruid was ook gewijd aan Venus.
In Rome plukte men het IJzerhard op een heilige plaats bij het Capitool om er priesters mee te omkransen. Volgens Plinius de Oudere was er voor de Romeinen geen kruid zo heilig als het IJzerhard. Ook de Perzen, Egyptenaren, Kelten en Germanen beschouwden het kruid als heilig.
In Perzië werd het kruid gebruikt bij de aanbidding van de Zon. Bij de Egyptenaren was het aan Isis gewijd. Bij de Kelten genoot het kruid, door hen 'ferfaen' genoemd, een groot prestige.
Druïden gebruikten IJzerhard bij voorspellingen en lotsbepalingen en voordat ze het kruid oogsten brachten zij offers aan Moeder Aarde. Ook de Keltische barden tooiden zich met het kruid om goddelijke inspiratie te krijgen. De Germanen gebruikten het kruid bij offergaven, vooral als er oorlog gevoerd of vrede gesloten moest worden.
Gedurende de Middeleeuwen werd het vaak door magiërs gebruikt. Men beschouwde IJzerhard als een wondermiddel om maliënkolders en pantsers ondoordringbaar te maken voor pijlen en ander wapentuig. Heksen gebruikten de plant in allerlei magische recepten, bij voorspellingen en offers. Wilde men alle kracht van de plant bewaren dan moest deze op een bepaalde manier geoogst worden. Men gebruikte hiervoor een gouden of zilveren werktuig, vaak onder het zeggen van een paternoster of het aanroepen van een verzameling heiligen. Ook Maarten Luther spreekt over dergelijke gebruiken. Magie werd vooral door de elite beoefend en minder bij het gewone volk. Luther spreekt van lieden die de heilige sacramenten onteren en het IJzerhard aan kinderen binden als men ze laat dopen.
Het kruid werd ook geacht om het kwaad te weren. Door alle eerder genoemde volken en beschavingen werd het IJzerhard ook als geneeskruid gebruikt. Dioscorides gebruikte het kruid bij de driedaagse koorts, Plinius de Oudere raadde het aan bij blaasstenen, koorts, jicht, vallende ziekte of als ingrediënt voor mondwaters. Er bestaan veel legendes over IJzerhard, te veel om ze allemaal te noemen.
Toepassing – Magisch
Priesters in het Oude Rome gebruikten IJzerhard om hun Jupiteraltaren te reinigen. Men maakte er een soort bezems van. Ook de Druïden gebruikten het om te voorspellen en te reinigen.
IJzerhard wordt traditioneel verzameld bij Midzomer of bij het rijzen van de Hondsster (Sirius) wanneer er geen Zon of Maan is, maar dit is niet persee noodzakelijk. IJzerhard is een gebruikelijk ingrediënt in liefdesmixen en beschermende bezweringen.
Een kroon van IJzerhard op het hoofd beschermt de magiër terwijl deze geesten oproept. Ieder deel van de plant kan worden gebruikt ter bescherming. Geplaatst in het huis beschermt het tegen bliksem. Een infusie (thee) gesprenkeld rond het erf jaagt boze geesten en boze krachten weg.
IJzerhard wordt ook gebruikt in exorcismemengsels en is een gebruikelijk ingrediënt in zuiveringssachets voor in bad. Het gedroogde kruid gestrooid rond het huis brengt vrede en rust. Als men het in de tuin strooit zullen alle planten het uitstekend doen.
Om voor lange tijd kuis te blijven, vergaar dan IJzerhard voordat de Zon rijst op de eerste dag van de nieuwe maan, pers het sap eruit en drink het op. Dit zorgt ervoor dat je alle zin in seks verliest voor de komende 7 jaar.
Als IJzerhard gedragen wordt zal het eeuwige jeugd brengen en boven het hoofdeinde van het bed gehangen zal het je beschermen tegen enge dromen.
Toepassing – Geneeskrachtig
IJzerhard bevat veel bitterstoffen, veel looistoffen, wat etherische olie, saponinen, alkaloïden, wat slijmstoffen, vitamine C en glycosiden (o.a. verbenine en aucubine).
IJzerhard is een goede ontkramper, vooral voor de achterhoofdszenuw, dus zeer geschikt voor migraine, whiplash, hoofdpijn en slapeloosheid. Versterkt en ondersteunt het zenuwstelsel bij allerlei nerveuze klachten, nerveuze kriebelhoest, duizeligheid en hartkloppingen. Bij depressieve klachten en melancholie, vooral als deze na een periode van ziekte komt. Ook bij stress, toevallen en hysterie.
Goede weerstandsplant, algeheel versterkend na een ziekte en bevalling, wekt koorts op en bestrijdt hierdoor infecties. Bij nerveuze spijsverteringsklachten, stimulering van de gal en lever door bitterstoffen. Verder een regulerende werking op de hormoonhuishouding, menopauzeklachten, wekt de menstruatie op, maar niet in de dezelfde mate als Rozemarijn.
Wekt de weeën op, stimuleert de productie van moedermelk en werkt bij neurasthenie (zenuwzwakte). Het kan gebruikt worden als middel om de mond mee te spoelen bij cariës en ziekten van het tandvlees en een slechte adem.
De Ø (moedertinctuur) wordt gemaakt van de bovengrondse delen, plukken vlak voor de bloei, wel eerst drogen in verband met het hoger gehalte aan werkzame stoffen. De thee heeft een zeer bittere smaak, dus mengen met smaakmakers. De sterke thee kan gebruikt worden als kompres op het voorhoofd, bijvoorbeeld bij migraine of bij eczeem of schurft. Gorgelen bij een slechte adem, tandbederf en keelverslijming.
Bij de behandeling van depressies gaat het goed samen met Glidkruid, Valeriaan, Haver en de Orchidee Vrouwenschoentje. Bij een beginnende verkoudheid samen met Duizendblad.
IJzerhardwijn bij anemie
100 gram IJzerhardwortel en enkele Sinaasappelschillen 24 uur laten macereren in een liter goede rode wijn en vervolgens filtreren. Deze wijn wordt met kleine glaasjes tegelijk gedronken voor de maaltijd.
Kompres bij artritis, reuma, ischias en zenuwzwakte
- Een handvol vers IJzerhardbladeren en -bloemen aan de kook brengen in wat azijn.
- Wanneer de azijn helemaal is verdampt de plantendelen op een doek uitspreiden en
- dit kompres warm aanbrengen op de plaats van de aandoening.
Aftreksel bij leverkwalen, keelinfecties en nierstenen
100 gram IJzerhardbloemen, -bladeren en -wortels een half uur laten koken in een liter water en vervolgens filteren. Hiervan drie kleine kopjes per dag drinken. Bij keelpijn kun je met met dit aftreksel gorgelen.
